Panik Atak Nedir? Panik Bozukluk Nedir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Daha önceki yazımda, panik atak ve panik bozukluğunu kişisel deneyimlerim üzerinden anlatmıştım. Bu yazıda ise, Panik atak nedir sorusuna bilimsel bilgiler ışığında ele alacağım. Ayrıca, Uluslararası Pozitif Psikoterapi Dergisi‘nde (WAPP/PPT Journal) yayınlanan makalemi daha detaylı bilgi arayanlar için yazının sonuna ekledim.
Panik Atak Nedir?
Panik atak, bir ruhsal bozukluk olmamakla birlikte, ani olarak ortaya çıkan yoğun anksiyete nöbetleri olarak tanımlanır. Bu nöbetler, genellikle panik bozukluk başta olmak üzere, anksiyete bozukluklarının bir parçası olarak görülür.
DSM-V-TR’ye göre panik atak, bilişsel ve bedensel olarak görülen 13 belirtiden en az dördünün ortaya çıkmasıyla karakterize edilir. Bu belirtiler:
- Çarpıntı (kalbin hızlı atması)
- Terleme
- Titreme
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Bulantı veya karın ağrısı
- Baş dönmesi
- Ateş basması
- Uyuşma
- Gerçek dışılık hissi
- Denetimi yitirme korkusu
- Ölüm korkusu
Bu ataklar kısa süreli olup, en fazla 10 dakika içinde doruk noktasına ulaşabilir.
Panik ataklar, beklendik ve beklenmedik olarak iki kategoriye ayrılır. Beklendik panik ataklar, görünürde tetikleyici faktörlerle ilişkilidir. Beklenmedik panik ataklar ise, ani ve herhangi bir neden olmaksızın ortaya çıkar. Panik bozukluk tanısında, beklenmedik panik ataklar önemli bir kriterdir.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk, bireyin sosyal ve mesleki yaşamında işlevsellik kayıplarına yol açabilen, kronik seyirli ve yaygın bir ruhsal bozukluktur. Panik bozukluk, kendiliğinden ortaya çıkan, tekrarlayan ve beklenmedik panik ataklarla karakterize edilir.
Panik Bozukluğunun Belirleyicileri
- Genel Görünüm: Panik atak dışında, hastanın genel görünümünde bir bozukluk görülmez. Ancak panik atak sırasında kişi yoğun bir endişe ve telaş sergiler.
- Konuşma ve İlişki Kurma: Panik atak sırasında, hastanın sesinde titremeler ve konuşma bozuklukları gözlemlenebilir. Bu durum, ataklar ağırlaştıkça iletişim kurmayı zorlaştırabilir.
- Duygulanım: Panik atak esnasında, birey yoğun bir korku yaşar. Atak sonrasında, yeniden atak geçirme korkusu devam edebilir ve beklenti anksiyetesi oluşabilir.
- Bilişsel Yetiler: Panik atak dışında bilişsel yetilerde bir bozukluk gözlemlenmez. Ancak, atak sırasında algı bozuklukları yaşanabilir.
- Düşünce Süreci ve İçeriği: Panik atak dışında düşünce süreci ve içeriğinde bir sorun gözlemlenmez, ancak beklenti anksiyetesi yoğun olarak görülebilir.
- Bedensel ve Fizyolojik Belirtiler: Panik atak sırasında çarpıntı, terleme, titreme, göğüs ağrısı gibi fizyolojik belirtiler gözlemlenir. Bu belirtiler, otonom sinir sistemi ile ilgilidir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Panik Bozukluk tedavisinde, farmakolojik tedavi, psikoterapi uygulamaları veya her iki yöntemin kombinasyonu olumlu sonuçlar verebilmektedir.
Sevgilerle,
Psikolog/Psikoterapist Sultan Uncu
Yayınlanan yazıma Uluslararası Pozitif Psikoterapi Dergisinde (WAPP/ PPT Journal) linkinden ulaşabilirsiniz.
